تجزیه پایداری ژنوتیپ های نخود با استفاده از پارامتر asv و مقایسه آن با سایر روش های تجزیه پایداری

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تجزیه پایداری، آزمایشی با استفاده از 17 لاین و رقم نخود در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال ?83-1382? در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرمانشاه، لرستان، گچساران، گرگان و ایلام در شرایط دیم اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر متقابل سال × مکان، رقم × مکان و سال × مکان × رقم معنی دارمی-باشد. معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط حاکی از یکسان نبودن واکنش ارقام به محیط های مختلف است، لذا تجزیه پایداری با روش های مختلف پایداری انجام شد. استفاده از روش ضریب تغییرات محیطی (cvi) نشان داد که ژنوتیپ های 1، 7، 13، 15 و 17 با عملکرد بالا و تغییرات کمتر جزء ژنوتیپ های پایدار محسوب می شوند. با استفاده از روش مجموع رتبه (rsm)، ژنوتیپ های 7، 13 و 5 به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناخته شدند. گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (ysi) و واریانس شوکلا ( ) نشان داد که ژنوتیپ 13 از نظر پایداری و عملکرد وضعیت بهتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها دارد و همچنین نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه پارامتر ارزش پایداری ammi (asv) نشان داد که ژنوتیپ 13 پایدارترین ژنوتیپ در بین ارقام است. لذا ژنوتیپ 13 (flip 97-114) با توجه به عملکرد بالاتر از میانگین کل و وجود پایداری آن در همه روش ها به عنوان ژنوتیپ برتر انتخاب گردید. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش های مختلف نشان داد که تمامی روش های موجود تجزیه پایداری نتایج تقریباً مشابهی ارائه می دهند. اما از بین تمامی روش های مورد مطالعه در این تحقیق، پارامتر ارزش پایداری ammi (asv) به دلیل اینکه یکی از کاربردی-ترین روش ها برای تجزیه پایداری می باشد و از طرفی توجیه 76% از تغییرات مجموع مربعات اثر متقابل روش مناسب و قدرتمندی در تجزیه پایداری نسبت به سایر روش ها محسوب می شود.